De Disney prinsessen mogen we gerust één van de populairste en meest geliefde Disney figuren noemen in het Disney wereldje. Ook de laatste jaren zijn er flink wat nieuwe bijgekomen tot deze koninklijke kringen. Je zou je haast niet kunnen voorstellen dat Disney geen films rond prinsessen meer zou maken, en toch was dit bijna het geval.. Met bijna een periode van 30 jaar lang kwam er geen enkel nieuwe Disney prinses bij. We blikken terug op deze periode en hoe dit kwam.

Doornroosje 65 jaar

Je zult er misschien van schrikken, maar dit jaar bestaat de Disney animatiefilm ‘Doornroosje’ 65 jaar. De film ging in première in 1959 en volgde als derde Disney prinses na Sneeuwwitje en Assepoester.

Doornroosje kennen intussen verschillende generaties mensen al, en ook in verschillende Disney Parken blijft Doornroosje een grote rol spelen. Als we bijvoorbeeld kijken naar ons dichtstbijzijnde Disney Park – Disneyland Parijs -, is het iconische Disney Kasteel in het midden van het Disneyland Park namelijk volledig gebaseerd op dat van Doornroosje. In het kasteel zelf kun je ook nog genieten van een doorloop attractie met attributen uit de film, en de prachtige glazen kasteel ramen beelden het verhaal van Doornroosje volledig uit. Onder het kasteel kun je dan ook nog het drakenhol betreden.

Doornroosje bracht niet zoveel op als gehoopt bij de release

Doornroosje moest een nieuw succes worden voor Walt Disney, en zou ook opnieuw een prinses introduceren na Assepoester en Sneeuwwitje. Het was een grote onderneming om naar toe te werken voor de film in januari 1959 in première zou gaan. De film zou een duurtijd krijgen van 75 minuten en het is overigens ook één van de laatste projecten waar Walt Disney zelf nog zou aan meewerken. Het was sowieso een idee waar hij een grote liefde voor had rond het sprookje van Doornroosje, hij wou deze namelijk al jaren eerder uitbrengen, namelijk in 1938.

In 1950 start hij dan uiteindelijk toch de ontwikkeling voor deze film die uiteindelijk een 9-tal jaren zou duren voor de release zou plaatsvinden. Er zat sowieso een lange periode bij omdat Walt Disney zijn energie en tijd ook voornamelijk rond de bouw en opening van het allereerste Disneyland Park in Californië stak, dat uiteindelijk in 1955 zijn deuren voor het publiek opende. In zijn ontwikkeling zou Doornroosje een veel ambitieuzer project worden dan Disney’s eerdere prinsessenfilms, zoals Sneeuwwitje en de zeven dwergen (uit 1937) en Assepoester (uit 1950).

De reikwijdte van Doornroosje was enorm, zowel in de algehele aandacht voor detail als in de artistieke richting. Walt Disney vergeleek het met zijn vorige werken en zei: “Het had veel van de elementen die we al hadden gebruikt in de vorige films zoals Sneeuwwitje en Assepoester. Je moet de makers nieuwe dingen geven om mee te werken, zodat ze hun enthousiasme kunnen behouden. Je zit in de problemen als ze beginnen te zeggen: ‘Hebben we dit niet eerder gedaan?'” Stilistisch zou het een heel andere film zijn dan zijn voorgangers. Alleen al de artistieke richting zou de lat hoger leggen voor toekomstige Disney-animatiefilms. Met de hulp van stylist Eyvind Earle, die als productieontwerper werkte, zou Walt een nieuwe standaard zetten voor de studio.

Een Disney-lay-outkunstenaar, John Hench, zou inspiratie opdoen uit middeleeuwse eenhoornwandtapijten die hij destijds zag in de Met Cloisters in Upper Manhattan. Dit zou ertoe leiden dat de film weelderige en gedetailleerde achtergronden zou hebben waarop de personages zouden bewegen, en het verhaal zou zich ontvouwen – waarvan er vele met de hand zouden worden geschilderd door Earle zelf. Toch weerhield dit filmregisseur Gerry Geronimi er niet van om te klagen dat de achtergronden te ingewikkeld werden en ervan uit te gaan dat het publiek het niet eens zou merken.

Doornroosje werd hierdoor ook voor Disney de duurste animatiefilm die ze tot dan hadden gemaakt. De film had ongeveer een kostenplaatje van 6 miljoen dollar om te maken, maar het had verre van succes, aan de kassa ontving men 5,3 miljoen, waardoor men zelfs niet uit de kosten kwam bij de release van deze film. De film zal pas veel jaren later zijn kosten terug verdienen waarna buiten Amerika en Canada releases plaatsvinden van de film Doornroosje in de jaren 70, 80 en 90. Uiteindelijk wordt het pas in die jaren één van de best scorende film die uit dat jaar uitgebracht werd.

(Tijdelijke) stop voor Disney Prinsessen

Doordat de film Doornroosje in 1959 niet het gewenste succes had zoals verwacht en men hier zelfs de kosten niet mee terug wisten te verdienen, beslist de Disney Animatie Studio om de komende jaren niet meer te investeren in traditionele sprookjes. In 1961 kwam zo na Doornroosje een volgende Disney film uit, namelijk 101 dalmatiërs. Deze film zou in tegenstelling tot Doornroosje minder details krijgen, niet de rijke en weelderige uitstraling die wel in de film van Doornroosje gebracht werd. Toch was 101 dalmatiërs een enorme hit. De film was enerzijds veel goedkoper om te produceren, tegelijkertijd wist deze maar liefst 10 keer de kosten terug te verdienen waardoor ze dankzij deze film terug veel winst wisten te creëren, de film was een groot succes bij het publiek. Later in 1963 volgt Merlijn de Tovenaar, al was hier het succes lager dan bij 101 dalmatiërs. In 1967, de volgende Disney Animatiefilm weet men opnieuw een enorm succes uit te brengen. De andere stijl films lijkt het publiek dus helemaal te bekoren.

Na 30 jaar proberen de Disney Prinsessen terug

In 1985 probeert Disney opnieuw de Disney prinsessen in het leven te brengen. Men brengt de film ‘Taran en de toverketel’ uit. Het is echter één van de minst bekende en bekeken Disney films en is ook vrij duister voor een Disney film. Ondanks dat duurde het de Disney Animatie Studios maar liefst 10 jaar om deze film te produceren. Ondanks de film niet om een prinses draait, heeft het er wel één, namelijk Eilonwy. De film wordt al snel vergeten, ook nu weten weinig mensen van het bestaan van deze film, buiten de grote Disney fans. Eilonwy schopt het dus ook al zeker niet tot een officiële Disney Prinses zoals haar voorgangers Doornroosje, Assepoester en Sneeuwwitje wel deden.

Disney geeft het echter niet op met de Disney Prinsessen en proberen het via een andere weg met een compleet ander verhaal dan we voorheen kregen van de Disney Prinsessen. Disney komt met een zeemeermin. In 1989 bracht Disney dan ‘De Kleine Zeemeermin’ uit. En… Het werd een ongelofelijk succes! Na 30 jaar was er terug een Disney prinses en wist men met deze film ook nog eens enorm te scoren. Het sprookje van Hans Christian Andersen was een verhaal dat Walt tijdens zijn leven had willen ontwikkelen. Dus toen Disney in het midden van de late jaren 1980 in zijn “Dark Ages” was, herzag de studio het verhaal als potentieel filmmateriaal. Met de hulp van het crack-songwriterteam Alan Menken en Howard Ashman werd Ariel een begrip en bracht een tijdperk voort dat bekend kwam te staan als de Disney Renaissance. Disney zou in de jaren 1990 en in het begin van de jaren 2000 hit na hit uitpompen.

Ook ‘De Prinses en de Kikker’ beleefde een vertraagd succes zoals Doornroosje

Niet Doornroosje was overigens de enigste prinses dat een vertraagd succes kende. De film ‘De Prinses en de Kikker’ dat in 2009 werd uitgebracht kende hetzelfde vertraagde succes. Net als bij Doornroosje had dit ook invloed op hoe Disney animatiefilms maakt. De Prinses en de Kikker wordt immers (naast Winnie de Pooh dat nog in 2011 volgt) de laatste animatiefilm die de Disney Animatie Studios handgetekend maken, hierna gaat men zijn films uitbrengen via CGI.

Hoewel prinses Tiana toetrad tot de officiële Disney Prinsessen is ze pas de laatste jaren meer in de schijnwerpers komen te staan. Disney heeft een streamingserie aangekondigd op basis van de film met de titel Tiana die in 2024 uitkomt. In hetzelfde jaar heropende Disney zijn iconische Splash Mountain in zowel Disneyland in Californië als Walt Disney World’s Magic Kingdom in Florida, met een nieuw thema als Tiana’s Bayou Adventure. Dit volgt ook op de heropening van restaurant The French Market op New Orleans Square in Disneyland als Tiana’s Palace. Tiana neemt eindelijk haar plaats als Disney Prinses in die ze ook daadwerkelijk verdient.

Disney zal waarschijnlijk niet snel vertragen met het promoten van (of toevoegen aan) zijn Princess Brand. Zoals blijkt uit Wish (2023), met Asha die de gelederen betreedt naast prinses Aurora. Als het bedrijf in de loop der jaren iets heeft geleerd, is het dat – zelfs met aanvankelijke tegenslagen aan de kassa – zijn heldinnen uithoudingsvermogen hebben.